01.12.2000
Anasayfa
Son Dakika
Haber İndeksi
Yazarlar
Günün İçinden
Politika
Ekonomi
Dünyadan
Ramazan Özel
Spor
Magazin
Sabah Künye
Ata Yatirim
Cumartesi Eki
Pazar Eki
Melodi
Bizim City
Sizinkiler
Para Durumu
Hava Durumu
İstanbul
İşte İnsan
Astroloji
Reklam
Sarı Sayfalar
Arşiv
E-Posta

YeniBinyil
Turkport
1 N U M A R A
Sabah Kitap
Z D N e t  T¸rkiye
A T V
M i c r o s o f t
Win-Turkce US-Ascii
© Copyright 2000
Bilgin Elektronik Yayıncılık ve
İletişim A.Ş.
banner
Merkez üssü IMF
Piyasalar dün darmadağan oldu. Merkez Bankası IMF'nin isteğiyle "Döviz getirmezseniz, daha fazla para vermeyeceğim" dedi Döviz talebinin 800 milyon dolara ulaştığı dün, gecelik faiz yüzde 400'e, bono faizi yüzde 74'e fırladı. Borsa yüzde 8 düştü

Merkez Bankası bir açıklama yaptı. Piyasalar tam anlamıyla dağıldı. "IMF ile mutabakat sağlanarak alınan karar doğrultusundan bundan sonra ancak döviz getirirseniz para veririm" diyen Merkez Bankası, kriz hafifliyor umudundaki piyasayı darmadağan etti.

Merkez Bankası'nın dünden geçerli olmak üzere yeni kararını uygulamaya başlaması üzerine piyasanın göstergeleri yüksek ölçekli bir depremin yarattığı şokla dalgalandı. Döviz talebinin devam etmesi, dolayısıyla piyasanın TL ihtiyacının her geçen gün arttığı bir dönemde bu açıklama faiz ve borsadaki trendi bir anda değiştirdi.

KRİZ GÖSTERGELERİ
* Yüzde 150 civarında gezinen gecelik faiz yüzde 400'e kadar fırladı. Bu seviye son olarak 1994 krizinde görülmüştü. Yani bir günde faize verilen para, anaparanın yüzde 1'ini aştı. Merkez Bankası interbanktan yüzde 400'le bankalara borç verdi.

* Bono faizi yüzde 55'lerde geziniyordu. Aniden yüzde 74'lere kadar çıktı. Faiz krizin ağırlaştığı günlerde bile yüzde 65'lere kadar çıkmıştı.

* Para piyasasındaki bu dalgalanma sonucunda borsa hızla gerileyerek yüzde 8 değer kaybetti. Endeks 8.747 puana indi.

IMF BEKLENTİSİ
Yaşanan bu şokun arkasından piyasada "Herhalde IMF ile son bir-iki gündür söylentisi geçen yeni bir anlaşma imzalanması konusunda ciddi adımlar var" beklentisi oluştu. Bankacıların dün piyasa kapanışındaki yorumu "Eğer bu akşam (dün) itibariyle bu yönde bir açıklama gelmezse, yarın (bugün) piyasalarda çok kritik saatler yaşayabiliriz" şeklinde oldu.

BORSA ÇAKILDI
Bu arada yeniden toparlanabilmek için para ve döviz piyasasını gözleyen borsa, Merkez Bankası'nın açıklamasının ardından dün adeta çakıldı. İkinci seansta, döviz talebinin devam ettiğini görülmesiyle düşüşe geçen endeks, gün sonuna doğru hızla değer kaybetti. Gecelik faizlerin yüzde 400'e bono faizlerinin de yüzde 74'e fırlamasıyla borsada panik satışlar geldi. Endeks ikinci seans boyunca yüzde 10'e yakın geriledi. İşlem hacmi önceki güne göre yüzde 34 düşüşle 453 trilyon oldu.

'Para istiyorsan döviz getir'
Merkez Bankası dün öğle saatlerinde daha önce alınan önlemlerle sistemin işleyişinin sağlandığını, yeniden para programı esasına dönülmesi gerektiğini açıkladı. Bunun için 22 Kasım'dan
itibaren delinen Net İç Varlıklar konusunda yeni bir tavan hedefi konulduğunu belirtti. Yeni referansın da 30 Kasım, yani dün akşam itibariyle oluşan seviye olacağını ifade etti. Merkez Bankası bu kararın IMF ile mutabakat çerçevesinde alındığını açıkladı. Merkez Bankası ayrıca bankalararsı piyasalardaki işlem limitlerinin de esnetildiğini belirtti.

DÖVİZ SATIN!
Merkez Bankası'nın yaptığı açıklama şu anlama geliyor. "Bundan böyle piyasanın döviz alımı için daha fazla para vermeyeceğim. Benden de ancak döviz getiriseniz daha fazla para alırsınız."

Yani Merkez Bankası piyasayı döviz satışı için zorluyor. Bu adımın ne kadar başarılı olabileceği bugün belli olacak. Yüzde 200'lere kadar yükselen gecelik faiz karşısında mali sistemden gelen döviz talebi, döviz ve faiz arasındaki esnekliğin kaybolduğunu göstermişti. Faizin yüzde 400'e kadar çıkması, Merkez Bankası'nın beklendiği dövizdeki tersine hareketi başlatabilecek güçte mi, bu merak ediliyor.

KARARIN NEDENİ
Merkez Bankası'nın 22 Kasım'da terkettiği Net İç Varlıklar hedefi eksi 1.2 katrilyon lira seviyesindeydi. Gelinen son durumda bu tutar artı 1.9 katrilyona çıkmış durumda. Yani Merkez Bankası,
IMF ile yapılan anlaşmaya göre 3 katrilyonunu üzerinde fazla para verdi. Piyasada kriz başladığından beri 6 milyar doların üzerine döviz alındı. Merkez Bankası bir taraftan piyasanın istediği dövizi satıyor, diğer taraftan da piyasaya bu dövizi satın almak için TL'yi borç veriyor. Programa tamamen ters düşen bu gidişe dur demek isteyen Merkez Bankası, "IMF'nin de mutabakatıyla" bu kararı verdi.

Piyasalarda kritik gün

'Döviz talebi önemli': Tayfun Oral - Ata Yatırım
Piyasalar için bugün dönüm noktası olacak. Bugüne kadar piyasadan 5 milyar doların üzerinde bir para çıkışı yaşandı. Yüksek faizlere rağmen, para Türkiye'den çıkmayı sürdürüyor. Merkez Bankası, bugüne kadar piyasanın ihtiyacı olan likiditeyi karşılıyordu. Ama dün aldığı kararla bundan vazgeçerek, faizlerin yükselmesine izin verecek. Faizlerin oluştuğu noktada da döviz talebinin sürüp sürmeyeceği önemli olacak. Yüksek faizlerle döviz talebi durursa, piyasada tansiyon düşer. Buna rağmen hükümetin son kararları (Telekom vs.) oldukça olumlu. Ama likidite sorunu, olumlu haberlerin de önüne geçiyor. İçerde panik yok. Yurtdışında devalüasyon söylentileri var. Ama bu olasılık neredeyse sıfır. Çünkü yaşanan likidite sorunu geçici. Yatırımcılara önerim, en iyi para kriz dönemlerinde kazanılır. Doğru kararlarla doğru pozisyonu alan yatırımcı kazanır. Panik yapmadan alım yapılabilir.

'Sakin olunmalı': Erhan topaç - Gedik Yatırım
Bugün piyasalar için kritik bir gün olacak. Merkez Bankası'nın kararıyla dövizin ne kadar kontrol altında tutulacağı önemli. Bu, piyasalarda yönü de belirleyecek. Hükümet bir takım kararlar aldı ama borsa bunları beklendiği gibi yorumlayamadı. Piyasalar, açıklamaların ötesinde acil icraat bekliyor. Dün özellikle yabancı satışları da gözlendi. Bundan sonra mali piyasaların sakin olması gerekiyor. Yeni kararlarla faizler yüksek olursa borsa yatay seyre girebilir. Önümüzdeki birkaç gün içinde döviz çözülmesi de gözlenirse piyasa daha da rahatlayabilir. Merkez Bankası savaş alanına girdi. Ancak bu savaşın orta döneme uzaması mali sektörde sorun yaratabilir. Alınan önlem, kısa vadede likiditeyi kontrol etmeye yönelik olmalı. Yatırımcılar, borsada aşırı risk almamak koşuluyla küçük çaplı alım yapabilir.

Türkiye, Rusya ve Almanya'yı fena salladı
Türkiye piyasaları Rusya'yı da vurdu. Son üç gündür sallanan Rusya Borsası, dün yüzde 10'a yakın değer kaybına uğradı. 1998 yılında Türkiye dahil tüm piyasaları sarsan Rusya. bu kez Türkiye'den bir tokat yedi. Yapılan yorumlarda Rusya piyasasının ülkedeki bankacılık sektöründeki sıkıntı ve Türkiye'deki sarsıntıdan etkilendiği belirtildi. Borsanın ise panik satışlarla hıza düştüğü ifade edildi.

RİSK 11 MİLYAR DOLAR
Bu arada dev Alman bankaları da Türkiye'den esen rüzgardan etkilendi. Dünyanın en büyük mali kuruluşlarının borsadaki hisseleri değer kaybetti. Bankalar yatırımcılarına açıklama yapmak zorunda kaldı. Financial Times'da çıkan bir habere göre Almanya borç veren kuruluşların Türkiye'deki riski 11 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Merkez bankalarının bankası olarak adlandırılan BIS verilerine göre ABD bankalarının ve Fransız bankalarının riski 4 milyar dolar seviyesinde. Bu tablo Alman bankalarının borsadaki fiyatlarını da aşağıya çekti. Deutsche Bank, Dresdner Bank, Commerzank ve Hypoveriensbank hisseleri yüzde 2-3 civarnıda değer kaybetti. Bu bankalarn Türkiye tahvillerinin, Türk bankalarının sendikasyon kredilerinin en önemli müşterisi ve düzenleyicisi durumunda bulunuyor.


Bu sayfa Bilgin Elektronik Yayıncılık ve İletişim A.Ş. ile
Yöre Elektronik Yayımcılık A.Ş. işbirliğiyle hazırlanmıştır.