IMF devreye girdi
IMF dün
Türkiye'ye verilecek acil yardım kredisi için harekete geçti. 6
milyar dolar kaçan piyasalardaki krizi durdurmak için ek yardım
bekleniyor
IMF, piyasaları altüst eden krizi durdurmak için harekete geçti.
Türkiye'ye "acil yardım" kapsamında kısa sürede 5 milyar dolar
civarında mali desteğin gelmesi bekleniyor. Ankara'nın başvurusu
üzerine dün gece toplanan IMF Yönetim Kurulu, CCL veya SRF
kapsamında yeni yardım paketini gündeme aldı. Gazetenin baskıya
girdiği saatlerde yönetim kurulu toplantısını sürdürüyordu.
TELEFON TRAFİĞİ Ek yardım konusunda kısa
süre önce başlayan görüşmeler, dün yoğunlaştı. Hazine Müsteşarı
Selçuk Demiralp önce Washington'da bulunan IMF Türkiye Masası Şefi
Carlo Cottarelli'yi uykusundan uyandırdı. IMF'nin acil olarak bu
konuyu gündeme alınması istendi. Cottarelli'nin ardından IMF Başkan
Yardımcısı Stanley Fischer'a telefon edildi. Döviz çıkışının 6
milyar dolara ulaştığı, faizlerin yüzde 400'lere kadar fırlamasına
rağmen döviz talebinin durmadığı iletildi. Bu durum üzerine harekete
geçen Fischer, derhal IMF Yönetim Kurulu'nu toplayarak krediyi
gündeme aldı.
Görüşmelerine kısa süre önce başlanan ek yardım şartlarından biri
dün Merkez Bankası tarafından yerine getirildi. Merkez Bankası 22
Kasım'da açtığı para musluğunu dün itibariyle kapattı. Piyasalara
yine IMF programı uyarınca sadece döviz alımı karşılığında para
verebileceğini açıkladı. Bu açıklama bomba gibi düştü, piyasalar
darmadağan oldu. Ama bankacılarda "Acaba IMF'den yeni yardım mı
geliyor" beklentisini de uyandırdı.
IMF ayrıca mali sektörün rehabilitasyonu konusunda yapılan
çalışmaların hız kesmeden devam etmesini de istedi.
Ankara, bu son isteğin yanı sıra, dün Bakanlar Kurulu'nda da 4
yeni kararı da açıkladı.
Adım
adım yeni krediye doğru Ankara, 20 Kasım'da
patlak veren krizin bir türlü dinmemesi üzerine kısa süre önce
IMF'den ek yardım paketi için görüşmelere başladı. Bürokratlar, CCL
(contingency credit line - koşullu kredi kolaylığı) veya SRF
(supplementary reserve facility -ilave rezerv kolaylığı)
çerçevesinde alınacak yardım konusunda IMF'nin de çalışmalarına
başladığı sinyalini de iki gün önce vermişti.
Ancak IMF bu isteğe karşılık, son dönemde Merkez Bankası'nın
piyasaya borç verme limitini delmesinden dolayı duyduğu rahatsızlığı
dile getirdi. Ve bu konuda bir önlem alınması gereğinin altını
çizdi.
Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, Salı günü bankacılarla yapılan
toplantıda borç verme konusunda yeni bir limit getirilmesi gereğini
ortaya attı. Dün de harekete geçti. Öğleden sonra piyasaya verilen
para miktarı sınırlandı.
Buna göre ilk uygulamada eksi 1.2 katrilyon olan net iç varlıklar
hedefi, 2 katrilyon civarında belirlendi. Merkez Bankası 6 milyar
dolara ulaşan döviz çıkışı sonrası, faizlerin anormal seviyeye
yükselmemesi için piyasaya fazladan 3.1 katrilyon verdi. Bu seviyede
duracağını açıkladı.
Hemen
alınıp, çabuk geri ödeniyor İlave rezerv kolaylığı
(Supplemental Reserve Facility SRF) IMF'in Stand-by ya da
genişletilmiş fon kolaylığı anlaşması yaptığı ülkeler için
kullandırılabiliyor. Genellikle ani finansal krizlerle güven
bunalımı nedeniyle uzun dönemli ödemeler dengesi problemi yaşayan
ülkeler için devreye alınıyor. İlave rezerv kolaylığı ilk kez 1997
Asya krizi sırasında oluşturulmuştu. Bu kapsamındaki fonlar
genellikle 1-1.5 yıl geri ödemeli kullandırılıyor. Ancak kredinin
vadesi 2-2.5 yıla uzatılabiliyor.
Son olarak Arjantin, IMF bu kapsamda yardım kullanmak için
devrede bulunuyor.
Koşullu kredi kolaylığı (Contigent credit lines CCL) ise
1997-1999 yılları arasında yaşanan global krizin bulaşıcı etkisinin
hafifletilmesi için oluşturuldu. Ancak CCL, yüksek faiz oranına
sahip olması ve şartlarının ağırlığı nedeniyle pek cazip olmamıştı.
IMF bu imkanı cazipleştirmek için maliyetini düşürdü, ayrıca mali
yardımın ödenme süresini kısalttı. Fonlar, İlave rezerv
kolaylığı'nda olduğu gibi 2-2.5 yılda geri ödenebiliyor.
|